Mocht je niet alle informatie op deze website hebben kunnen vinden, dan zijn er verschillende manieren om vragen te stellen over het iSPEX project. Ook kun je nog kijken bij de Veelgestelde vragen op de RIVM pagina over iSPEX.
Je kunt ons volgen op twitter en meedoen aan de discussie door @ispexnl of #ispex in je tweet te plaatsen. Via onze twitter feed worden alle belangrijke mijlpalen en nieuwtjes bekend gemaakt. Deze berichten zijn ook zichtbaar, rechts op de website. Ook kunt u ons volgen op facebook.
Antwoorden op veelgestelde vragen zijn hieronder te vinden. Staat jouw vraag daar niet tussen en stel je deze liever via de mail, dat kan via info@ispex.nl.
Wil je verslag doen over iSPEX in wat voor medium dan ook, dan juichen wij dat uiteraard toe. Het instructiefilmpje hieronder zal je wegwijs maken hoe je een iSPEX-meting uitvoert.
- Wat moet ik met dat plastic plaatje dat ook in het doosje zat?antwoord…
- Waarom het verzoek om tijdens de meetdag op specifieke tijdstippen te meten? antwoord…
- Wat is een goede meetlocatie?antwoord…
- Waarom mag ik niet in de buurt van hoge gebouwen of bomen meten?antwoord…
- Hoe moet het opzetstukje op mijn iPhone?antwoord…
- Hoe moet ik mijn iPhone vasthouden tijdens de meting?antwoord…
- Wijst de app mij wel de juiste richting in?antwoord…
- Waarom laat de app mij eindloos rondjes draaien?antwoord…
- Wat veroorzaakt de melding “iSPEX opzetstukje niet gevonden, verkeerd geplaatst, of te weinig licht”?antwoord…
- Waarom hoor ik geen alarm bij het einde van de meting?antwoord…
- Waarom moet de meting zo langzaam?antwoord…
- Waarom moet ik mijn naam invullen?antwoord…
- Hoe lang duurt het voordat mijn meting op de kaart staat?antwoord…
- Kan ik de data ook later versturen?antwoord…
- Kan ik meer dan één meting doen?antwoord…
- Kan ik mijn meting opslaan?antwoord…
- Wat betekent de kleurcode?antwoord…
- Wanneer komen de uiteindelijke resultaten?antwoord…
- Kan ik met iSPEX meten of de luchtkwaliteit aan de norm voldoet?antwoord…
- Past iSPEX op alle telefoons? antwoord…
- Wat meet iSPEX nou eigenlijk? antwoord…
- Hoe en waarmee meet iSPEX wat het meet? antwoord…
- Wat is het verschil tussen iSPEX en bestaande meetapparatuur? antwoord…
- Kan ik met iSPEX het fijnstof in mijn eigen directe omgeving monitoren? antwoord…
- De iSPEX meetdag wordt gehouden op een stralend blauwe dag, zit er dan wel even veel fijnstof in de lucht als normaal? antwoord…
Wat moet ik met dat plastic plaatje dat ook in het doosje zat?
Dit is een stuk Polaroid-filter, net als in de zonnebrillen. Deze is niet nodig voor de fijnstofmeting! Maar hiermee kunt u met het blote oog zien wat iSPEX meet: polarisatie. Eerst even de beschermfolies aan beide kanten eraf pellen. Als u door dit filter naar de blauwe lucht kijkt en u draait het filter langzaam rond, dan verandert de hoeveelheid licht die er doorheen komt. Dit is omdat de blauwe lucht gepolariseerd is. Dit is precies wat iSPEX meet: hoe hoger de polarisatie, hoe helderder de lucht, en hoe lager de hoeveelheid fijnstof. Maar er zijn nog veel meer objecten om u heen die gepolariseerd zijn: kijk bijvoorbeeld eens naar beeldschermen en reflecties van licht. In de iSPEX-app kunt u ook polarisatie meten. Het “kompas” onder “polarisatie” zal meedraaien met het Polaroid-filter als u dat voor de spleet van het iSPEX-opzetstukje houdt.
Waarom het verzoek om tijdens de meetdag op specifieke tijdstippen te meten?
Op deze manier krijgen we veel metingen die ongeveer tegelijkertijd gedaan zijn. We kunnen dan de verschillen tussen ‘s ochtends en ‘s middags onderzoeken. ‘s Ochtends en ‘s middags staat de zon ook nog redelijk laag en kunnen er veel verschillende hoeken vanaf de zon gemeten worden.
Maar als u uw meting alleen op een ander tijdstip kunt doen, dan is dat ook erg waardevol! Het belangrijkste is dat er geen of weinig wolken te zien zijn.
Wat is een goede meetlocatie?
Het is belangrijk dat vanaf de meetlocatie een flink stuk (blauwe) lucht te zien is, met name in de richting als de zon in je rug staat. Er moeten dus geen hoge gebouwen of bomen voor staan. iSPEX meet namelijk het licht van de blauwe lucht in verschillende richtingen: van net boven de horizon tot recht omhoog. Als er er wat kleinere gebouwen voor staan is dat niet zo erg voor de meting zelf, maar de kleurcode kan er wel door veranderd worden. Als u ergens vanaf een dak kunt meten, dan is dat natuurlijk ideaal!
Waarom mag ik niet in de buurt van hoge gebouwen of bomen meten?
Zie “Wat is een goede meetlocatie?”
Hoe moet het opzetstukje op mijn iPhone?
Het opzetstukje schuift voor de camera op de hoek aan de achterkant van het toestel. Als u naar het scherm van de iPhone kijkt, dan wijst het opzetstukje schuin naar boven van u weg. Voor de iPhone 5 zit er een speciaal koppelstukje in het doosje. Dit moet eerst in het opzetstukje geklikt worden (zie de handleiding en de instructievideo), voordat u het opzetstukje met koppelstukje voor de camera schuift.
Hoe moet ik mijn iPhone vasthouden tijdens de meting?
U houdt de iPhone altijd zo vast zodat u het scherm kunt zien. Bij de eerste stap van de fijnstofmeting zoekt het kompas de juiste richting op zodat de zon in uw rug komt te staan. Het kompas werkt het beste als u het toestel horizontaal houdt en een paar keer in een achtje heen en weer beweegt. Tijdens de meting zelf houdt u uw arm gestrekt en houdt u het toestel normaal vast zodat u altijd het scherm ziet. De meting is het meest nauwkeurig als u een vinger onder het opzetstukje houdt, want zo houdt u het meeste strooilicht tegen.
Wijst de app mij wel de juiste richting in?
De app rekent uit waar de zon staat en zal met behulp van het kompas u precies de richting insturen dat de zon in uw rug staat. Helaas is ons gebleken dat bij sommige toestellen het kompas niet helemaal goed werkt. U kunt zich sowieso ook altijd oriënteren op uw eigen schaduw: die wijst u altijd de juiste richting in. Als de knop “begin meting” niet verschijnt, beweeg uw iPhone in achtjes terwijl u het horizontaal houdt. Soms helpt het ook om op een net andere locatie te gaan staan.
Waarom laat de app mij eindeloos rondjes draaien?
Wat veroorzaakt de melding “iSPEX opzetstukje niet gevonden, verkeerd geplaatst, of te weinig licht”?
In sommige gevallen komt deze melding voor ook als het opzetstukje er wel correct op zit. Dit wordt dan veroorzaakt door licht dat aan de onderkant van het opzetstukje binnen komt. Dit is met name bij witte iPhones een probleem. De oplossing is simpel: houd een vinger onder het opzetstukje tijdens de meting.
Waarom hoor ik geen alarm bij het einde van de meting?
Het alarm komt pas als u uw arm ver genoeg naar boven door beweegt. Maar niet te snel, anders moet de meting opnieuw…
En om het alarm te horen, moet natuurlijk wel het geluid van iPhone aan staan…
Waarom moet de meting zo langzaam?
Dan kan de iPhone goed de richting bepalen waarin de metingen worden uitgevoerd. De sensor die dat bepaalt is helaas erg gevoelig voor snelle bewegingen.
Waarom moet ik mijn naam invullen?
Tijdens de meetdag zal in de app en op www.ispex.nl een live kaart te zien zijn met alle metingen. Als iemand op uw meetpunt klinkt, zal uw naam getoond worden. Wij zullen ook een namenlijst maken van iedereen die op de meetdag een meting heeft uitgevoerd. Bij toekomstige wetenschappelijke publicaties over iSPEX zullen wij dan verwijzen naar deze lijst.
Hoe lang duurt het voordat mijn meting op de kaart staat?
Dit hangt af van de snelheid van de dataverbinding. De app zal sowieso de data blijven versturen totdat alles is aangekomen. Daarna kan het nog een paar minuten duren voordat uw meetpunt op de kaart staat.
Kan ik de data ook later versturen?
De app zal sowieso de data blijven versturen. Dit zal een stuk sneller gaan op het moment dat er een 3G of wifi-verbinding is. Als u tijdens de meting helemaal geen dataverbinding heeft, kunt u toch op “versturen” drukken. Start u dan de app nogmaals op op het moment dat u wel weer een dataverbinding heeft. Dan zal de data automatisch verstuurd worden.
Kan ik meer dan één meting doen?
Ja, dat kan. Let u dan wel op dat u een snelle dataverbinding (3G, wifi) heeft. Anders stapelen de datapakketten zich op en dat kan in zeldzame gevallen tot een crash van de app leiden. Of wacht zo’n tien minuten tussen de eerste en de tweede meting.
Kan ik mijn meting opslaan?
De voorlopige uitslag (de kleurcode) van de meting kan “gedeeld” worden via Twitter en gecopypaste worden naar bijvoorbeeld Notes of Mail.
Wat betekent de kleurcode?
Na uw meting maakt de app een eerste inschatting van de helderheid van de lucht. In het algemeen geldt: hoe helderder de lucht, hoe lager de hoeveelheid fijnstof in de lucht. Deze helderheid wordt aangegeven met een kleurcode: blauw betekent een heldere lucht (en dus weinig fijnstof) en bruin betekent dat er veel deeltjes in de lucht zweven. Aangezien een enkele meting niet heel erg nauwkeurig is, zal er wat spreiding in deze kleuren ontstaan, ook al zijn de omstandigheden hetzelfde. Met name bij de iPhone 4 blijkt de camera soms oncontroleerbare dingen te doen, die de kleurcode aantasten. Wij kunnen daar pas achteraf voor corrigeren met behulp van de ruwe data. Dan zullen wij ook over meerdere metingen middelen om een grotere nauwkeurigheid te verkrijgen. Stuurt u dus altijd uw data in, ook al lijkt het dat de kleurcode niet klopt!
Bij bewolking zal de kleurcode sowieso geen goede maat voor de hoeveelheid fijnstof zijn.
Wanneer komen de uiteindelijke resultaten?
Wij verwachten enkele maanden nodig te hebben om alle metingen handmatig te analyseren, de nauwkeurigheid te bepalen, te middelen en te interpreteren. Het uiteindelijke resultaat is een kaart van fijnstofeigenschappen over heel Nederland, op dag dag van de meetdag. Daarbij zullen wij de (on)nauwkeurigheden duidelijk aangeven, want ons voornaamste doel is om aan te tonen hoe nauwkeurig de massale iSPEX-metingen zijn, en wat voor aanvullende informatie over fijnstof ze opleveren. In eerste instantie zullen we focussen op eventuele verschillen in fijnstof over Nederland op de meetdag. Dat zal sowieso slechts een momentopname zijn. Maar als dit experiment succesvol is, dan zullen we vaker gaan meten met z’n allen.
Kan ik met iSPEX meten of de luchtkwaliteit aan de norm voldoet?
De fijnstofeigenschappen die iSPEX meetdag zijn niet onderhevig aan wetgeving. Wij willen juist een nieuw soort meetmethode introduceren die andere informatie geeft dan het huidige meetnet voor fijnstof dat de huidige normen voor PM10 monitort. Met de meetgegevens van nieuwe instrumenten zoals iSPEX hopen we in de toekomst wel de gezondheidsrisico’s van fijnstof in Nederland beter in te kunnen schatten.
Wijst de app mij wel in de juiste richting?
In sommige gevallen laat de app u eindeloos pirouettes draaien. Dat komt zeer waarschijnlijk doordat niet alle instellingen onder Locatievoorzieningen / Location Services aan staan op uw iPhone. Dit is te vinden onder het icoon Instellingen / Settings en dan Privacy. Check dat ook specifiek de iSPEX-app aan staat. Klik vervolgens helemaal onderaan op Systeem / System Services. Check vervolgens of Kompas Kalibreren / Compass Calibration aan staat. Zie ook http://support.apple.com/kb/HT5467?viewlocale=nl_NL
Voor de duidelijkheid: de iSPEX-app stuurt geen privacy-gevoelige gegevens door, behalve uw locatie en de naam die u invult.
Past iSPEX op alle telefoons?
Op dit moment wordt iSPEX speciaal ontwikkeld voor de iPhone 4(s) en 5. We willen natuurlijk graag iSPEX op alle smartphones in Nederland zien, maar het is helaas niet haalbaar om dit voor de grote meetdag in 2013 te realiseren. Daarom zullen we ons in eerste instantie richten op de ruim één miljoen iPhones in Nederland. Als de landelijke meetdag een succes is, gaan we uitzoeken of het voor niet al teveel geld mogelijk is zijn om ook een iSPEX te maken voor de populairste android telefoons.
De keuze om eerst alleen met de iPhone te beginnen en niet meteen alle smartphones heeft te maken met het verschil in uiterlijk tussen alle smartphones. iSPEX moet bijvoorbeeld recht voor de camera-lens geplaatst worden. Deze zit voor veel verschillende smart-phone types op een andere plek.
Wat meet iSPEX nou eigenlijk?
We willen meer te weten komen over het fijnstof dat in de lucht zit, bijvoorbeeld hoeveel fijnstof er is, of hoe groot de deeltjes zijn. Maar dit meten we niet direct. Wat we meten is het spectrum en de polarisatie van de blauwe lucht voor verschillende kijk-hoeken. Dat lijkt op het eerste gezicht niets met fijnstof te maken te hebben, maar dat heeft het wel. In deze spectropolarimetrische metingen voor de verschillende kijk-hoeken (of beter gezegd: hoeken waaronder het zonlicht wordt verstrooid) zit de informatie over fijnstof verborgen. Lees hier meer hoe we fijnstof meten met spectropolarimetrie.
Hoe en waarmee meet iSPEX wat het meet?
Hierboven staat uitgelegd dat we met iSPEX het spectrum en de polarisatie meten voor verschillende hoeken. Maar welk onderdeel meet dit dan? iSPEX is niets anders dan verschillende stukken plastic folie, slim verpakt in een hoesje. Hierdoor wordt het licht op zo’n manier beinvloed dat de camera van de smartphone de meting kan doen. Een meting is dus eigenlijk niet veel meer dan een foto maken! In het opzetstukje zitten dus geen actieve onderdelen die moeten worden aangesloten op de docking poort van de smartphone. Je maakt (met de iSPEX app) een foto, en de app gebruikt de inclinometer van de smartphone om de kijk-hoek te bepalen, de GPS om de locatie van de meting te bepalen, en de interne klok om in combinatie met de GPS gegevens te bepalen hoe hoog de zon stond ten tijde van de meting.
Wat is het verschil tussen iSPEX en bestaande meetapparatuur?
Op dit moment worden er al veel fijnstofmetingen gedaan door verschillende instellingen, zoals bijvoorbeeld het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML) van het RIVM. De EU heeft regels opgesteld waarin staat hoe landen hun fijnstof moeten meten. Nederland voldoet al aan die regels. Dat wil echter niet zeggen dat we alles al meten wat we willen weten.De grote broer van iSPEX, SPEX is een nieuw instrument op het KNMI meetveld CESAR te Cabauw. SPEX voegt waardevolle informatie toe aan het beschikbare arsenaal aan metingen. Zo is SPEX als geen ander in staat om op afstand de grootteverdeling en chemische samenstelling van fijnstof te meten. Het liefst zouden we dit instrument vanaf de ruimte naar de Aarde laten kijken, om mondiale dekking van onze metingen te hebben. Het is goed om je te realiseren dat de SPEX metingen nooit de fijnstofmetingen zoals die in het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit gebeuren kunnen vervangen. Er worden met SPEX namelijk andere, aanvullende stofeigenschappen gemeten. Een directe vergelijking met de grenswaarden voor fijnstof (in ug/m3) is daardoor niet mogelijk. Een ander verschil met bestaande meetapparatuur is dat SPEX niet alleen fijnstof meet vlak bij de grond – de fijn stof die het meest van invloed is op de gezondheid. SPEX kan ook fijnstof in de hogere atmosfeer zien. Kortom, SPEX geeft ons meer inzicht in allerlei belangrijke fijnstofeigenschappen, zoals grootte en samenstelling, maar kan niet de bestaande wettelijk verplichte metingen vervangen.
iSPEX is afgeleid van de SPEX methode. Hoewel iSPEX natuurlijk veel minder nauwkeurig is dan SPEX biedt dit project door de lage productiekosten wel de mogelijkheid om iSPEX in grote getallen door het hele land te verspreiden. Het experiment is om te kijken of het grote aantal metingen dan toch door toepassing van statistiek een nauwkeurig resultaat kan opleveren. Hierbij zijn we vooral geinterresseerd in veranderingen van fijnstof eigenschappen door het land. Dit weten we pas als we ook daadwerkelijk met die 10.000 iSPEX gemeten hebben. Maar misschien is wel het grootste verschil tussen iSPEX en alle andere meetinstrumenten dat het met iSPEX voor iedereen leuk wordt om wetenschap te doen!
Kan ik met iSPEX het fijnstof in mijn eigen directe omgeving monitoren?
De iSPEX meetdag wordt gehouden op een stralend blauwe dag, zit er dan wel even veel fijnstof in de lucht als normaal?
Natuurlijk zouden we het liefst willen kunnen meten, ongeacht het weer. Helaas is er voor de iSPEX methode een heldere blauwe dag nodig. Er zijn inderdaad verschillen te verwachten tussen bijvoorbeeld een blauwe dag en een regenachtige dag. Op een onbewolkte dag zit er juist de meeste fijnstof in de lucht, omdat het niet wordt opgenomen in wolken of door de regen de lucht wordt “schoongespoeld”. De hoeveelheid fijnstof zal dus anders zijn dan tijdens een bewolkte dag. Daarentegen is er geen reden om aan te nemen dat bewolking of heldere luchten van invloed zijn op het type fijnstof dat we kunnen verwachten te meten. Dus voor het soort en de grootteverdeling maakt het weer niet uit.
Met SPEX zijn we wel bezig om tussen de wolken door te kijken. Ook wordt er (door andere groepen) gewerkt aan interpretatiemodellen die fijnstofgegevens uit spectropolarimetrische metingen van wolken kunnen bepalen. Zodra we hier met SPEX mee om weten te gaan kunnen we dit ook voor iSPEX toepassen.
Daarnaast is een fijnstofmeting altijd een momentopname. Geen enkele dag is hetzelfde en iedere dag is interessant. We kunnen dus niet een permanent meetnetwerk opzetten met iSPEX, maar dat is ook niet het doel dat we stellen. Voor dit stadium zijn we tevreden als we voor één meetdag nieuwe informatie over fijnstof kunnen toevoegen aan dat wat al gemeten wordt.